دی سدیم هیدروژن فسفات
(Disodium Hydrogen Phosphate)
مقدمه:
دی سدیم هیدروژن فسفات یک ترکیب معدنی با چندین کاربرد مهم در صنایع مختلف به ویژه در صنایع غذایی و دارویی است.
خواص شیمیایی
فرمول شیمیایی: Na2HPO4
وزن مولکولی: 141.96 گرم بر مول (انیدر)
pH: محلول 1% دارای pH تقریباً 9 تا 9/6 است که نشان می دهد کمی قلیایی است.
موارد استفاده در داروسازی
· عامل بافر: دی سدیم هیدروژن فسفات معمولاً به عنوان یک عامل بافر در فرمولاسیون های دارویی استفاده می شود. این به حفظ pH پایدار در محلول‌ها کمک می‌کند، که برای پایداری و اثربخشی بسیاری از داروها ضروری است.
· امولسیفایر و تثبیت کننده: به عنوان یک امولسیفایر در فرمولاسیون های مختلف عمل می کند و به تثبیت مخلوط روغن و آب کمک می کند. این خاصیت به ویژه در کرم ها و پمادها مفید است.
· ملین: در ترکیب با سایر فسفات های سدیم، به عنوان ملین نمکی برای درمان یبوست و آماده سازی بیماران برای اقدامات پزشکی مانند کولونوسکوپی استفاده می شود.
· مکمل های غذایی: دی سدیم هیدروژن فسفات را می توان در برخی از مکمل های غذایی یافت که فسفر را فراهم می کند که برای عملکردهای مختلف بدن ضروری است.
· محلول های هیدراتاسیون: در محلول های آبرسانی خوراکی برای کمک به بازگرداندن تعادل الکترولیت در بیماران مبتلا به کم آبی استفاده می شود.
سایر نام های متداول: (Na2HPO4)، دی بازیک سدیم فسفات و نمک دی سدیم فسفریک اسید (Phosphoric acid, Disodium salt)
خواص ظاهری: کریستال یا گرانول های سفید و بی بو است. فرم هپتا هیدرات پودر سفید یا بی رنگ و به صورت گرانولی یا کیک است و در معرض هوای گرم و خشک رطوبت خود را از دست می دهد.
نقطه ذوب: فرم 12 آبه آن در مجاورت هوا در دمای اتاق 5 ملکول آب از دست می دهد. وقتی تمام آب خود را از دست دهد در دمای 34 تا 35 درجه ذوب می شود.
حلالیت: به راحتی در آب حل می شود و در الکل بسیار کم محلول است.
نکته: ار آنجایی که این ترکیب در تهیه محلول ژولی به عنوان تامین کننده فسفر در بیماران کاربرد دارد، باید دقت شود که دی سدیم هیدروژن فسفات به صورت یک آبه، دو آبه، هفت آبه و دوازده آبه وجود دارد که در توزین مقدار لازم برای ساخت محلول ژولی باید به تعداد ملکول آب به طور جدی دقت شود. این موضوع باید روی برچسب ماده شیمیایی موجود در داروخانه دقیقا مشخص شده باشد.
موارد مصرف و کاربرد در فرمولاسیون: به عنوان یک ترکیب بافره کننده کاربرد دارد ولی در داروخانه به عنوان ماده موثره و منبع تامین فسفات در قالب فرمولاسیون ژولی به کار می رود.
ناسازگاری با سایر مواد و محیط کار: با آلکالوئیدها، آنتی پیرن، کلرال هیدرات، استات قلع و رزورسینول تداخل دارد.
شرایط نگهداری: در ظرف با در محکم نگهداری شود.